جلسه 28
هستي‌شناسي فرهنگ در فلسفه‌هاي سنتي، موضوع فلسفه را «وجود بما هو وجود» قلمداد مي‌كنند و اصولاً در نگرش شايع، «فلسفه» همان هستي‌شناسي است. هرچند در دو سده‌ي اخير فلسفه به سمت معرفت‌شناسي، زبان‌شناسي و ذهن‌شناسي گرايش يافته است، مبحث هستي‌شناسي همچنان جايگاه والا و برتر خود را حفظ كرده است. حتي بسياري از فيلسوفان مي‌كوشند […]
جلسه 27
اوصاف و خصائل فرهنگ تا اينجا درباره‌ي تعريف، و چيستي فرهنگ، كه مهم‌ترين مبحث فلسفه‌ي فرهنگ بود، و نيز سازه‌پژوهي فرهنگ، يعني مؤلفه‌ها و عناصري كه فرهنگ را تشكيل مي‌دهند، بحث شد. پس از اين دو مبحث، آنچه شايان بررسي است «هندسه‌ي فرهنگ» است. در اين مبحث از چگونگي چيدمان فرهنگ سخن گفته مي‌شود و […]
جلسه 26
مؤلفه‌ها و ابعاد و اضلاع فرهنگ از منظر انديشمندان در تعاريفي كه تا اينجا بررسي شده است به شكل‌هاي متفاوت درباره‌ي مؤلفه‌ها، ساحات، ابعاد و اضلاع فرهنگ بحث شده است. امام خميني(ره) فرهنگ را هويت جامعه مي‌داند و استاد مطهري آن را روح جامعه مي‌انگارد. اين دو نگرش نشان مي‌دهد كه در نظر اين دو […]
جلسه 25
چه‌آيي فرهنگ در حوزه‌ي فلسفه‌ي فرهنگ از بيست محور اساسي مي‌توان بحث كرد كه يكي از آنها و نيز اولين و مهم‌ترين‌شان، چيستي و تعريف فرهنگ است. درباره‌ي اين محور مهم حدود بيست‌وچهار جلسه بحث شد. محور دوم «چه‌آيي فرهنگ» نام دارد. در اين محور از فلسفه‌ي فرهنگ قرار نيست به اندازه‌ي تعريف فرهنگ بحث […]
جلسه 24
نقدهاي وارد بر تعريف مختار براساس تعريف مختار، فرهنگ عبارت است از: «طيف گسترده‌اي از بينش‌ها، منش‌ها، كشش‌ها و كنش‌هاي سازوارِ جامعه‌زادِ هنجارشده‌ي بطيءالتطورِ معناپرداز و جهت‌بخش ذهن و زندگي آدميان كه چونان طبيعت ثانوي و هويت جمعي طيفي از انسان‌ها در بازه‌ي زماني و بستر زميني معيني صورت بسته باشد». در جلسات پيش نقدهايي […]
جلسه 23
بررسي واژگاني تعريف مختار از فرهنگ در جلسه‌ي گذشته بخشي از واژگان تعريف مختار توضيح داده شد؛ اين جلسه به توضيح باقي اين واژگان اختصاص دارد. 11. طبيعت ثانوي: اين عبارت بازگوكننده‌ي وجهي از سرشت و صفات فرهنگ است. انسان مفطور به توحيد، حق‌خواهي، عدالت‌طلبي، كمال‌جويي، دانش‌طلبي و ارزش‌هاي متعالي و كمالات و لاهوتيات است، […]
جلسه 22
ارائه‌ي تعريف مختار از «فرهنگ» ارزيابي واژگان تعريف مختار در جلسات گذشته تعدادي از تعاريف فيلسوفان و انديشه‌ورزان ايراني و غربي در زمينه‌ي فرهنگ بررسي شد. اختصاص دادن اين تعداد جلسه به تعريف فرهنگ از آن‌رو بود كه اگر تعريف دقيق باشد، در برگيرنده‌ي همه‌ي ابعاد و لايه‌هاي نظريه‌ي يك فرد هست و تحليل تعريف […]
جلسه 21
بررسي و نقد نظر پارسونز درخصوص «فرهنگ» پارسونز از تأثيرگذارترين چهره‌هاي جامعه‌پژوهي قرن اخير قلمداد مي‌شود. او در قرن بيستم يكي از نظريه‌پردازان بسيار فعال در حوزه‌ي مطالعات اجتماعي با رويكرد فلسفي بود. نظريات او در امريكا، اروپا و بعدها در نقاط ديگر جهان و از جمله در ايران، توجه‌ها را به خود جلب كرد. […]
جلسه 20
بررسي و نقد نظر ماكس وبر درخصوص «فرهنگ» نقد نظريه‌هاي فرهنگ، به‌ويژه تعاريف اصحاب تفكر درباره‌ي فرهنگ، موضوعي است كه در دستور كار قرار گرفته است. نظريه‌هاي انديشمندان غربي فرهنگ با تأكيد بر تعاريفشان و همچنين تعريف برخي از انديشمندان غربي ارزيابي و نقد شد. در بين انديشمندان غربي تحليل و ارزيابي تعريف دوركيم و […]
جلسه 19
تعريف روشه از فرهنگ روشه يكي ديگر از انديشمندان غربي است كه در كتاب مقدمه‌اي بر جامعه‌شناسي عمومي [1] در بخش «كنش اجتماعي» بحث فرهنگ را مطرح كرده و تعريف خود را از آن بيان نموده است. در قسمتي از اين كتاب، تطورات واژة فرهنگ (كالچر) [2] در زبان‌هاي اروپايي بررسي شده است. در اين بخش اشاره شده است كه […]